Arşiv III’de son derece zengin Ermenice belge ve dökümanlar bulunmaktadır. Bu malzemelerin çoğu Batı Ermenicesi ile kaleme alınmış el yazısı belgelerdir. Bazı belgeler ise Grabar olarak adlandırılan Antik-Eski Ermenice ile yazılmıştır. Arşivdeki en eski belge 1830’lu yıllara aittir. Bunlar Kyurin‘den (bugünkü Sivas’ın Gürün kazası), Lübnan Katolik Bzommar din okuluna gönderilen mektuplardır ve bazıları 1914 yılına kadar gelmektedir. Çoğunlukla Antik-Eski Ermenice ile yazılmış olan bu belgeler Kyurin Ermenilerinin günlük hayatı konusunda önemli bilgiler içerir. Mektuplar, bölgenin etnografik yapısı, cinsiyet ilişkileri, Katolik Ermenilerin diğer Ermeniler ve din grupları ile ilişkileri konusunda bilgi edinmek isteyen araştırmacılar için birincil el kaynak özelliğine sahiptir. Bazı mektuplarda, 1894-6 Abdul Hamid dönemi katliamları hakkında bilgi bulmak da mümkündür.
Arşiv III içindeki malzemelerin önemli bir kısmı, uzun yıllar İstanbul Patrikliği yapan Zaven Yeghyayan’a aittir ve soykırım öncesi, sırası ve sonrasına ait mektup ve belgeleri ihtiva etmektedir. Soykırım öncesi döneme ait belgeler içerisinde, 1913-14 yıllarına ait bölgelerden yollanmış raporlar vardır. Raporlarda, Ermenilere yönelik yapılan baskılardan söz edilmekte, ayrıca toprak sorunu önemli bir yer tutmaktadır. Yine özellikle 1914 yılına ait raporların, Ermenilere yönelik yaklaşmakta olan büyük bir tehlike konusunda Patrikliği uyarması dikkat çeken bir husustur.
Patrik Zaven’in özel arşivi de sayılabilecek bu malzemeler arasında Ermeni askerlerin zor hayat koşulları, uğradıkları baskılar ve öldürülmeleri konusunda bilgi veren mektuplar da vardır. Tüm bu mektuplar, İstanbul’da bulunduğu yıllarda, 1916 yılında Bağdat’a sürülmeden önce gönderilmiştir. 1915 yılında Urfa’dan gelen bir mektup burada bir örnek olarak verilebilir. Urfalı bir Ermeni, Osmanlı-Türk otoritelerinden saklamayı başararak gönderdiği mektubunda, Urfa civarındaki toplama kamplarının durumu ve Çankırı’dan sürülen Ermeni aydınlarının öldürülmeleri hakkında ayrıntılı bilgiler vermektedir.
Bir başka örnek, Kilikya Sis Ermeni Katalikosu Sahak Khapayan tarafından 1915 yılında yazılmış mektuplardır. Khapayan mektuplarında, Ermeni sürgünlerin Halep ve daha sonra Kudüs yollarında başlarından geçenleri anlatmaktadır.
Arşiv malzemelerinin önemli bir kısmı soykırım sonrasına aittir. Son derece zengin olan bu malzemeler arasında, soykırımda görev almış kişilere ait kısa biyografi bilgilerin de bulunduğu dosyalar özel bir yer tutar. Ayrıca, İstanbul’daki Divan-ı Harbi Örfi duruşmaları için hazırlanmış, hayatta kalan Ermenilerin hazırladıkları raporlar vardır. Bu raporlarda öldürülen Ermenilerin isimlerini veya katiller hakkında özellikle ne tür cinayetler işledikleri konusunda bilgiler bulmak mümkündür. Tekirdağ’dan sürülen Ermenilerin yolladıkları raporlar veya 1922 İzmir yangını konusunda bilgi veren mektuplar bu kategoriye örnek olarak verilebilir. Belgeler arasında, katliamlara şahitlik etmiş bazı Müslümanlara ait ifadeler de bulunmaktadır.
Arşiv III’de yer alan malzemeler arasında 1919-1922 dönemine ait, Çukurova bölgesinden gelen raporlar özel bir yer tutmaktadır. Tanınmış yazar, aktivist, öğretmen Mihran Tamatian (1863-1945), bölgedeki genel durum, Türk milliyetçi hareketinin faaliyetleri, soykırımdan kurtulmuş ve geri dönmüş sürgünler ve Ermeni yetimler konusunda düzenli raporlar göndermektedir. Bölgedeki Fransız kuvvetleri komutanı Albay Colonel Bremond ile yapılan görüşmeler, Ermeni gönüllü birliği hakkındaki bilgiler raporlarda yer alan diğer konular arasındadır.
Arşiv malzemeleri arasında, Ermeni din adamları hakkında geniş bilgiler mevcuttur. Ermeni Kilise ve benzeri ibadet yerlerinin Köy köy, kasaba kasaba durumu ve buralardaki faaliyetler rapor edilmiştir. Bazı din adamlarının soykırım sırasında nasıl öldürüldüklerine ilişkin bilgiler de bu raporlarda yer almaktadır.
Arşivde ayrıca, Ermenistan Cumhuriyetinin ilk Parlamento Başkanı Avedis Aharonian’a ve diğer bazı önde şahsiyetlere ait mektuplar ve Paris Barış Görüşmelerine katılan Ermeni heyetinin faaliyetleri hakkında bol bilgi ve belge de bulunmaktadır.
Özetle, Gergeryan Arşivi bugüne kadar hiçbir yerde yayınlanmamış, son derece zengin Ermenice malzemeye sahiptir. Ve bu belgeler araştırmacıları beklemektedir.
Bu belgelerin içeriği konusunda daha fazla bilgi edinmek için bakınız (makale İngilizcedir, Türkçesi hazırlanmaktadır): Armenian materials of the Guerguerian archive